Wanneer en hoe is onzeker
De temperatuur in Mongolië daalt onder de -30 graden Celsius. In deze kou wordt het schaarse steppegras geconserveerd en dient ook in de winter ook als veevoeder voor de kuddes Yaks en paarden. Maar volgens Achim Steiner (VN) is de gemiddelde temperatuur in deze grootste weide ter wereld de afgelopen 70 jaar met meer dan 2 graden gestegen. Dit heeft enorme gevolgen voor het land, want met de warmere arctische winters begint het gras ‘s winter te rotten, waardoor de dieren hun voedsel verliezen. Het is een van de vele voorbeelden dat door de temperatuur stijgt, de omstandigheden plotseling drastisch veranderen. <<disruptief>> is de veelgebruikte term voor zo’n ontwikkeling, die eerst kruipt en vervolgens springt. Wanneer en hoe kan nauwelijks door iemand worden voorspeld, alleen dat de kans toeneemt dat een verandering onomkeerbaar wordt, dat kan met zekerheid worden gezegd.
Het is een van de wetten van het leven dat de gevolgen van een veranderend klimaat complex, indirect en vertraagd zijn. Dit geldt des te meer als het gaat om mensen die betrokken zijn bij de wereldhandel. Lokale mislukte oogsten zorgen ervoor dat de prijs van tarwe ook op hele andere plaatsen de pan uit rijzen. Voor diegenen die op het bestaansminimum leven, voor hen worden dergelijke prijsstijgingen een dodelijke bedreiging, ze leiden tot een strijd om het bestaan. Zo is Harald Welzer te begrijpen, die in zijn boek over klimaatoorlogen samenvat dat de klimaatverandering vooral een sociale ramp is.
Omdat economisch zwakke landen het eerst de gevolgen zullen merken, zal het een enorme toename van medeleven en solidariteit van de komende generatie vergen. Dat is een zware last, want zij zijn niet de oorzaak van deze natuureffecten en zij zullen waarschijnlijk niet kunnen profiteren van de hopelijk optredende verbeteringen.
Wolfgang Held in Das Goetheanum
