Een gezonde, vitale, vruchtbare bodem is cruciaal voor een goede oogst en meer ‘biodiversiteits-diensten’ zoals waterberging, voedsel voor vogels en andere dieren etc.. In de biologische moestuin, en zeker in de BD-landbouw, weten we dat al heel lang. Maar wat is een vitale bodem precies en hoe pak je dat in je moestuin dan aan? Het bodemleven speelt hierbij een cruciale rol. Bodemwetenschappers erkennen dat ze maar een paar procent van het bodemleven echt kennen, dus er is nog veel te ontdekken!

Maar door goed de natuur te observeren, en uit de praktijk van zo’n 100 jaar BD-landbouw en moestuinen hebben we al heel veel geleerd waar we mee aan de slag kunnen. De laatste jaren is er veel informatie over het belang van en zorgen voor een goede bodem beschikbaar gekomen, zowel achtergronden en inzichten als praktische tips. Hier volgt een bloemlezing van boeiende en goed onderbouwde websites en boeken.

Websites en video’s

Op de website Goed Bodembeheer, die door Jan Bokhorst wordt beheerd, vind je schat aan bodemkennis. Met een apart kopje voor de moestuin, en de stadslandbouw, met speciale aandacht voor mogelijke verontreinigingen van de bodem in de stad. En vrij te downloaden bodem-uitgaves.

Op de website van Marc Siepman (voorheen Gevoel voor Humus) vind je allerlei artikelen en video’s over bodem en meer. Hij verzorgt ook diverse lezingen, cursussen en workshops op locatie over o.a. bodem en compost.

Elaine Ingham is een Amerikaanse microbiologe die het bodemvoedselweb op de kaart zet met haar wetenschappelijke werk en de (Engelstalige) website Soil Food Web

Een korte, duidelijke, wel Engelstalige video over wat het wel of niet ploegen (en spitten) op langere termijn doet met de bodem.

Engelstalige documentaires over de levende bodem (in de landbouw) zijn o.a. Living Soil, Soil Matters en Life in the soil, met prachtige beelden van plantenwortels die de bodem ingroeien en actie-opnames van het bodemleven.

Boeken

In het Velt Hanboek Ecologisch Tuinieren staat uitgebreid en praktisch beschreven wat een goede moestuinbodem is en hoe je ervoor kunt zorgen dat je bodem op orde komt.

Als je in De Groene Boekenshop zoekt op de zoekterm bodem, komen er allerlei relevante boeken tevoorschijn. Specifieke bodemboeken voor de echte liefhebbers zijn ‘Het Bodemvoedselweb’ en ‘Bodem in Balans’, maar in veel andere tuinboeken komt de bodem ook aan bod.

De boekjes ‘Goud voor Grond’ en ‘Een Hoop Leven’ van Roelke Posthumus geven duidelijke achtergrondinfo en tips voor het maken van goede moestuincompost.